HOWTO - polyester mal maken!

kees

38.8KG 22.2HP 6.83s
In 2005 was ik begonnen met Jordy van Overeem met polyesteren. Jordy zou mijn achterkap maken en ik zou hem daarbij helpen omdat ik er nog weinig ervaring in had. Omdat ik het zelf best belangrijk vind dat een scooter iets speciaals heeft (‘custom’) begonnen mijn interesses in het polyesteren steeds meer te trekken.

Na verloop van tijd deed ik uit eigen initiatief kappen bewerken, en had ik de smaak goed te pakken. Zo heb ik de achterkap van mijn NRG ontworpen en voor mezelf en meerdere mensen wat kapjes gewijzigd (bijvoorbeeld mijn en bram zijn voorkap).

Al enige tijd was ik bezig met mallenbouw, wat veel toegepast word in de boten en race wereld (formule 1, motor races, powerboat etc). Het was mij natuurlijk ook al heel duidelijk dat je in dit wereldje veel mogelijkheden had in strakke, stevige en lichte creaties!

In deze ‘howto’ wil ik jullie gaan vertellen hoe je een mal en een product uit de mal maakt. Een mal is een negatieve vorm van de originele kap en een product is een kopie (dan van polyester/carbon,etc) van het origineel. De kap die je op onderstaande foto's ziet is een van mijn eerste mallen. Door de (hopelijk) duidelijke foto's geeft wel aan dat opzich 'iedereen' het kan. Geduld is een erg belangrijke factor.

Benodigdheden
Om zowel de originele kap te bewerken en om een mal en product te maken heb je een aantal spullen nodig. Een aantal (vooral beschermingsmateriaal) spullen kun je uiteraard meerdere malen gebruiken. Deze spullen zijn onder andere verkrijgbaar op mijn site vermeld in mijn signature/handtekening.

Gereedschap
- 3 platte kwasten en 2 ronde
- 3 cobal mengbekers (350ML)
- tongspatels
- Injectiespuit 5ML
- Metalen ontluchtingsroller (schoepen)
- plamuurmessen set
- plamuurmes met houten handvat
- Loswas M88
- Keukenrol
- afplakband (optie)

Bescherming
Bescherming is zeer belangrijk!
- Halfgelaat masker
- 20 latex handschoenen
- (optie) reinigingscreme
- (optie) beschermingscreme (tegen huid irritatie, door bijv. glasvezels)

Materialen
- 1M2 glasvezel 225 GR
- 1M2 glasvezel 450 GR
- 0,5KG/liter gelcoat
- 0,5KG/liter topcoat
- 100 GR pigmentpasta wit
- 0,5KG polyesterhars
- 70 GR Butonox verharder (MEK peroxyde)
- 600 GR Polyesterplamuur (voor het afwerken van prototype)

Dit alles bij elkaar kost aardig wat maar je kunt er sowieso een mal + product van een spatbord van maken. Ook kun je er een mal van een voorkap van maken. Daarnaast kun je loswas en het koolstofmasker vele malen meer gebruiken!

Algemeen en begrippen
Hars aanmaken
Als je hars aanmaakt, of dit nou gelcoat, topcoat of polyesterhars is gebruik dan 2 tot 3% verharder (Butonox). Giet de benodigde hoeveelheid hars/gelcoat in een maatbeker en neem met een injectiespuit 2 tot 3% verharder op. Spuit het in de maatbeker (voorzichtig) en vermeng de hars goed met een kwast of tongspatel.

Schuren is belangrijk
Het schuren van het prototype is belangrijk, met name op plekken waar geplamuurt is. Elk bobbeltje, putje etc zie je terug in je mal en ook je eindproduct. Schuur het kapje op tot minimaal korrel 1200 met water, liefst nog fijner

Plamuur aanmaken
Gebruik bij het aanmaken van plamuur B.P. harder (dit is de witte pasta). Wanneer je dit doet zorg ervoor dat er ongeveer 3 tot 5% vermengt is met je plamuur. Zelf doe ik het altijd overdreven omdat het moeilijk te meten is, het gevolg hiervan is dat de pasta heel snel droogt (en niet meer smeerbaar is) en het minder stevig kan worden door het te snelle hardingsproces.

Ontluchten
Wanneer je je glasmatten aanbrengt is het van enorm belang (met name je eerste laag) dat de laag helemaal vrij van lucht is. Als dat niet het geval is heb je dus de kans dat je barsten en putten in je mal krijgt die door de gelcoat heen komt. Ontluchten doe je door met een ontluchtingsroller over de matten te rollen wanneer deze al voorzien van hars.

Inpregneren
Inpregneren is het doordrenken van de glasvezel en/of -carbonmatten met hars. Dit doe je door met een kwast (liefst een ronde) in de hars te gaan en zo deze op te nemen en vervolgens te deppen in de matten zodat ze volledig nat worden. Wrijf of schuif niet met de kwast!

Goede bescherming
Zorg voor goede bescherming. Wanneer je werkt met gelcoat, topcoat, polyester of epoxy hars onstaan er chemische dampen (reacties), deze zijn slecht voor je longen! Epoxy is het meest schadelijke voor je lichaam. Om je hier tegen te beschermen, draag een koolstof halfgelaat masker, door de filter adem je deze dampen niet in.

Ook raad ik je aan om handschoenen te dragen bij het verwerken van bovenstaande stoffen en glasvezelmatten om zo uitslag en allergie zoveel mogelijk te voorkomen.

Omgevings temperatuur
Zorg voor een goede omgevingstemperatuur. Bij ongeveer 20-25 GRaden (kamertemperatuur) verwerken de harsen zich het beste, wanneer het erg koud is (bijv. 5 tot 10 GRaden) kan het erg lang duren voor je harsen hard zijn. Verwarm de ruimte indien mogelijk. Mocht je dat niet kunnen kan ik eventueel hars leveren die speciaal gemaakt is voor koude omgevingen, stuur dan maar even een PM.

Stap 1 - Voorbereiden prototype
Om te beginnen moet je een kap hebben die je wilt kopieëren (word ook wel het prototype genoemt) voorbereiden. In deze tutorial gaan we een spatbord kopieëren.

29092008920.jpg


Zoals je op de foto kan zien zitten de gaatjes voor de ophanging nog in het spatbord. Deze kun je het beste dicht/strak maken zodat je later altijd zelf kan beslissen waar je je gaten in maakt.

Het dichtmaken van deze gaten zal voor de meeste geen probleem zijn maar hier een paar foto's:

Het is belangrijk om het gedeelte wat je gaat polyesteren eerst GRof op te schuren met korrel 80/120!

Het aanmaken van hars (zie uitleg hierboven) en afplakken van de gaten.
29092008923.jpg


Neem 225 GR mat en scheur deze in hele kleine stukken. Leg de matten op het gedeelte met de gaten en impregneer deze met hars en laat dit uitharden.
29092008924.jpg


Na het uitharden verwijder je de tape en schuur je de gaten rondom op. Met polyesterplamuur werk je de gaten fijn af.
30092008927.jpg


Schuur het prototype op tot minimaal 1200 met water.

Stap 2 - Aanbrengen loswas
De tweede stap is het aanbrengen van de loswas. Loswas zorgt ervoor dat de mal niet blijft vast zitten (niet hecht) aan het prototype. Het aanbrengen van de loswas is een belangrijk proces. Doe dit in de volgende stappen:

1. Neem loswas op een papieren doek en smeer dit op de kap.
2. Wrijf het met dezelfde doek goed uit zodat je geen vegen meer ziet, als het goed is krijg je ook een glans op het prototype
3. Zorg ervoor dat de loswas genoeg kans heeft om goed om te drogen en wacht minimaal 15 minuten
4. Start hetzelfde proces overnieuw en begin bij stap 1 doe dit minimaal 5 keer.

Het is ook belangrijk dat je in het midden van de kap en moeilijk stukken (bochten, hoeken, etc) goed en wat meer loswas aanbrengt

30092008929.jpg


Na de laatste keer het aanbrengen van de loswas is het verstandig om minimaal 1 uur te wachten!

Stap 3 - Aanbrengen van top en gelcoat
Topcoat en gelcoat zijn eigenlijk precies dezelfde middelen alleen in topcoat zit een middeltje (parafine) wat ervoor zorgt dat als het opdroogt het oppervlak niet plakt, dit is handig voor de binnenkant van je mal zodat het superglad is. Gelcoat moet daarintegen wel plakken om zo te zorgen dat je matjes blijven zitten.

Als je kap zwart is raad ik je aan om wit pigment te gebruiken en anders GRijs of zwart. Wit vind ik zelf het fijnste werken als je een carbon versie maakt zodat je goed de onderGRond ziet als je de matten erin legt. Als je kapje al wit is zie je niet goed of je gelcoat er wel of niet goed op zit.

In deze stap gaan we de topcoat als eerst aanbrengen. Wat heb je nodig?

- 1 Platte kwast
- Tongspatel
- Wit pigment (of andere kleur)
- Topcoat polyester hars
- Butonox harder
- Injectiespuit
- Maatbeker 350ML

01102008978.jpg


Als eerst giet je wat topcoat hars in de maatbeker. Voor het spatbordje heb ik ongeveer 50ML gebruikt wat ruim voldoende is. Voor een hele voorkap zou ik ongeveer 150/200 ML gebruiken.

Wanneer je hars in de maatbeker afgegoten hebt moet er alleen nog pigment en harder bij. Officieel moet er 5 á 10% pigment bij om een goede verhouding te krijgen, ik zelf meet het meestal af op het gevoel.

Breng de pigment met een droge tongspatel aan in de hars en vermeng het zodat alle hars wit is.
01102008979.jpg


Breng hierna 2 á 3% verharder aan met de injectiespuit, ik zelf heb bij de 50ML 1,5ML aangebracht en vermeng het daarna goed.

Breng met de platte kwast de topcoat aan. Wrijf het goed uit en zorg dat alle plekken bedekt zijn. Als je wat enkele streepjes ziet (dus dat je zwart ziet van het spatbordje bijv.) is dat geen ramp.

01102008981.jpg


Wanneer je helemaal klaar bent is het verstandig om even je maatbeker schoon te maken met aceton zodat je het nog een keer kan gebruiken. Je kunt dit doen door een stuk keukenrol te pakken en dan deze in te deppen met aceton en dan de beker schoon te wrijven. Zorg wel dat je hem helemaal droog maakt en er geen aceton meer in zit!

Aanbrengen van de gelcoat
Laat de topcoat ongeveer 30 tot 60 minuten wat ook sterk afhankelijk is van de temperatuur drogen. Als je met je vinger de topcoat aanraakt moet het niet meer nat zijn maar nog een beetje plakkerig aanvoelen, maar er moet niks blijven zitten aan je vinger.

Wanneer het zo ver is kun je de gelcoat aanmaken. Dit is precies hetzelfde als topcoat alleen gebruik je nu gelcoat hars. Dus ook een platte kwast, mengbeker etc.

Breng de gelcoat aan:
01102008983.jpg


Stap 4 - Lamineren van de matten
Wanneer de gelcoat dusdanig opgedroogt is dat hij nog een beetje plakte maar niet meer nat is kun je beginnen met het 'lamineren'. Hiermee word bedoelt het aanbrengen van de matten tegen de gelcoat en deze te voorzien van hars.

Zorg altijd dat je alles klaar hebt liggen voor je begint. Leg nooit te GRote matten in een keer op de mal. Scheur deze dus in kleine stukken en lag ze op een stapeltje.

Hierna giet je +- 200ML hars in een maatbeker, en leg je diverse spullen zoals een ontluchtingsroller, (ronde)kwast, injectiespuit en MEK-harder klaar.

Doe 2 latex handschoenen aan en zorg dat je je koolstofmasker op hebt, het beste is om deze gedurende de hele tutorial te dragen.

01102008985.jpg


Neem op 200ML hars, 4 á 5ML verharder op met de injectiespuit en spuit deze rustig bij de hars. Met een tongspatel of je kwast vermeng je de harder goed met de hars. Wanneer je dit gedaan hebt kun je beginnen met het lamineren. dit is eigenlijk heel simpel:

01102008987.jpg


Je 'dept' (belangrijk!) de hars in de matten zodat zij volledig nat worden. Doe dit ook over de randen en als er droge stukken uitsteken is dat geen ramp.

Breng de eerste laag 225GR matten aan omdat deze zich goed/beter in de vorm van het originele model laten leggen. Dat de eerste laag lucht vrij is, is ook zeer belangrijk!

Wanneer je de eerste laag/lagen gelegd hebt is het tijd om deze lagen te ontluchten met de ontluchtingsroller. Je hebt 2 verschillende soorten met ringetjes en schoepen. Ik zelf gebruik de versie met schoepen omdat ik dit lekkerder vind werk en het beter te reinigen is.

Het is belangrijk dat de lucht die eventueel in het laminaat zit van binnen naar buiten (de randen toe) eruit gedrukt word. Anders verplaats je de lucht alleen maar uiteraard. Rol met de roller stevig over de matten heen en zorg dat je op alle plekken en hoeken etc komt. Rol niet te hard want anders spetterd het ook te erg.

02102008989.jpg


Het is belangrijk dat je het rollen tussen tijds doet, eigenlijk na elke laag die je aanbracht hebt.

Wanneer je merkt dat je hars in de beker druiperig / langzaam hard word gooi deze dan weg en reinig de beker met Aceton helemaal. Maak de beker droog en dan kun je weer nieuwe hars aanmaken.

Als tweede laag heb ik 450 GR matten gebruikt. Omdat een mal stevig moet zijn heb ik 2 lagen 225GR en 3 lagen 450 GR gelegd.

Na dit proces kun je het beste minimaal 1 dag wachten tot het gehele laminaat goed uitgehard is. Zorg voor een temperatuur van ongeveer 20 - 25 GRaden of wacht anders langer (bij 15 GRaden bijv. 3/4 dagen).

Lossen/afwerken
Wanneer alles goed uitgehard is, is het tijd om de de mal te lossen van het prototype. Ik zelf knip altijd eerst me een schaar de droge overtollige vezels van de randen af.

Als je de mal los wilt maken, moet je op de randen drukken van polyester, zodat je als het ware de mal 'losdrukte' van het origineel. Je kan wat krak geluidjes horen maar dat is (meestal) niet erg, maar juist goed (teken dat hij los komt). Bij dit spatbordje haalde ik de zijflappen los en drukte ik overal de randjes los en kwam hij er zo uit.

Als je bijvoorbeeld een mal gemaakt heb van een voorkap zal dit waarschijnlijker wat moeilijker gaan, maar zul je dus tussen randen stevige houtjes moeten zetten, alle randen losmaken, en lauw/warm water in de gleuven gieten. Vaak doet een tikje met een rubberen hamer wonderen.

Wanneer de hele mal los is zul je een duidelijke rand zien. Ik heb zelf een dremel met een slijp schijfje waarmee ik deze randen afwerk. Zorg dat je ongeveer een halve CM van de echte rand alles afslijpt. Zorg ook dat alle losse haren eraf zijn omdat anders de haren op kan happen, wat best gevaarlijk kan zijn!

Wanneer je randen GRof afgeslepen hebt, gebruik zelf een handschuurmachine met korrel 60/80 om de randen helemaal af te werken, dus dat er geen overtollige delen meer aan zitten.

Wanneer je dit allemaal goed gedaan hebt ziet het er zo ongeveer uit:
02102008998.jpg


Corrigeren/afwerken
Ik had in deze mal 2 foutjes zitten. Dat hield bij mij in dat er dus lucht tussen mijn gelcoat en eerste laminaat zat. Wat gebeurd er dan? Als je drukte in de kap zie je de gelcoat barsten.
Ik heb toen de gelcoat eruit gehaald en wat je daaronder ziet (polyester) GRof met korrel 120 opgeschuurt. Vervolgens heb ik een kleine hoeveelheid plamuur aangemaakt en dit dicht gesmeert. Hierna schuur je dit zo fijn mogelijk op tot ongeveer 1200/1500 met water. Wanner dat helemaal strak en glad is, is je mal klaar voor gebruik!

Dit was de tutorial voor het maken van een mal. Als je een polyesterkap van je mal wilt maken is dit heel simpel. Je doet exact hetzelfde vanaf stap 2 en je gebruikt bij het aanmaken van de gelcoat een andere kleur pigment (bijvoorbeeld zwart).

De bedoeling was eerst om ook meteen te laten zien hoe je een carbon versie maakt. Dit heb ik uiteraard al geprobeerd met foto's e.d. maar het resultaat vond ik niet voldoende. Wanneer ik een carbon versie maak, dan gebruik ik namelijk geen gelcoat om het zo licht mogelijk te maken. Maar wanneer je dit doet is het maken van een luchtvrij laminaat zeer moeilijk. Ik ga komende tijd nog wat dingen testen en proberen om dit wel voor elkaar te krijgen, wanneer ik eenmaal zo ver ben zal ik een nieuwe tutorial maken voor het maken van een carbon kap!

Succes iedereen en heb je wat gemaakt? Laat zien!!
 
Last edited:
Advertisement - register to remove this

Zeer goeie tutorial Kees!

Ik heb mijn eerste bestelling in iedereval ook al gedaan en het was snel binnen.
Veel goedkoper dan bij de automaterialen zaak of de praxis, en veel beter spul dan albestine!
 
Hmmm... Nou volgens mijn leverancier is de gelcoat en topcoat die hij aanbied sowieso voor mallen, maar ik ga het eens navragen! Tnx :)

Vanavond ook de mal van me NRG voorkap los getrokken, ging niet best. Waarschijnlijk te kort gewacht na het zetten van de loswas en te snel beginnen met gelcoat / lamineren, waardoor de gelcoat gaat reageren met de loswas en er plekken echt hechten. Dus heeeel veel werk nog aan de mal.

Maarten zijn voorkap ook gelamineerd daar hebben we lang genoeg gewacht met het aanbrengen van de gelcoat t.o.v. aanbrengen van de loswas. Flink aantal lagen matten gelegd en einde van de week eens zien of het wat geworden is!
 
krakers in de gelcoat? dan is het waarschijnlijk te dunne laag gelcoat wat is gaan reageren met je hars en lak.
 
Nee die krakers hebben te maken met lucht. Ik heb de rand een beetje verprutst omdat ik een mooie flensrand wou maken om zo vacuum infusie toe te passen, alleen had ik dit beter aan moeten pakken :p

Maar ik ken wel wat je bedoelt maar dat komt bij voornamelijk omdat er gewoon lucht tussen me gelcoat en laminaten zitten, gelcoat is niet stevig dus druk je het zo kapot. Ik breng meestal 2 á 3 lagen op met een kwast redelijk 'dik'.

Voorkap:
061020081012.jpg


En Maarten zijn kap:
071020081013.jpg
 
Als ik het goed begrijp, als je dus een mal af hebt kun je de gelcoat er dus 'zo' uit trekken? ( mocht de mal niet strak zijn )
Als je daarna dus een kap van de mal maakt dan 'trek' je dus de kap + laag gelcoat uit de mal, waarna je de gelcoat kunt verwijderen, de kap strak maakt en je kap dus klaar is?

Iig ZEER nice tutorial, aangezien ik al langer wou weten hoe je mallen maakt en nu dus toch echt zin krijg om het te proberen :)
 
Je hebt het bijna goed, alleen het is niet de bedoeling dat de gelcoat los komt van de hars. Die zorgt namelijk voor de fijn afwerking van het laminaat. De bedoeling is dat je gelcoat samen MET het polyester eraf haalt. Maar eigenlijk word je dat wel duidelijk als je ermee aan de slag gaat!
 
Ik zou graag een mal willen maken van deze kap wanneer hij volledig strak is gezet om zo een polyesterkap te kunnen maken

2s19nvk.jpg


Maar om er een mal van te maken zal ik er denk 2 mallen van moeten maken gezien de vormen. Maar hoe kan ik van die 2 mallen, 1 kap zonder naden maken want ik wil geen 2 kappen vanwege de spleet tussen beide.

Iemand ervaring of een sugestie, :)
 
Hier moet je een deelmal voor maken. Ik heb dit zelf (nog) niet gedaan maar stuur me maar een PM dan weet ik wel een site waar ze uitleggen hoe je een deelmal maakt.
 
een deelmal. mal uit 2 of meer stukken, die je door een rand aan elkaar zet, waar je dan de kap in maakt. of de 2 helften los laat. 2 kapstukken in maakt, en deze later vast polyesterd. als je dat goed doet is er van buiten ook niks van te zien. deze manieren zijn beide lastig. ik zou eerst oefenen met mallen maken in het algemeen, dan een kleine deelmal, en dan pas grotere als deze.
 
Ik heb net even door ge-googled en daarmee deze site gevonden :

http://www.mbc-replica.nl/Droogdok/Bouwhoek/Typhoon/typhoon_2.htm

En dan zie je dat hij een hout scheidingsplankje gebruikt bij de bovenkant ( bij de vin ) van de " onderzeeër " en dat hij wanneer hij de 2e mal wil maken het houten plankje weghaal en zo tegen de andere kant van de mal, de nieuwe mal maakt. Zo heb je geen scheidingslijn en de afmetingen kloppen. :)...

Wanneer je de 2 mallen hebt kun je na mijn idee ze samen klemmen zodat je 1 mal hebt en zo de kap maken.

Ik denk dat ik wel weet hoe het moet maar als iemand nog suggestie heeft zijn die uiteraard meer dan welkom,
 
Heel intressant topic en duidelijke uitleg kees!:)

Zelf ga ik binnekort denk ook maar eens een poging wagen:p

Edit: Misschien en idee om er een sticky van te maken?
 
Nog een paar vragen:

Als je nu dus een carbonnen kap wilt maken, kun je deze dan bijwerken / gladmaken zoals met polyester of moet dit in 1x strak krijgen?

En kun je gewoon 'losse' / kleine stukken carbonmat gebruiken of moet dit ook uit 1 stuk?
Aangezien het mij anders namelijk lijkt dat de kap er niet echt superstrak uit ziet ( uit 1 stuk ), maar alsof er meerdere stukken gebruikt zijn?
 
1. Als de kap uit de mal komt kun je deze in principe nog nabewerken. Je kunt bijvoorbeeld de epoxy opschuren maar je moet zorgen dat je niet door de hars heen schuurt zodat je de vezels raakt. Je kunt zelfs delen plamuren met epoxy plamuur maar daar word het resultaat niet beter op. Het beste is dus dat hij zo goed mogelijk uit de mal komt, dan schuur je hem lichtjes op en doe je er een blanke lak laag overheen voor de glans.

Je kunt ook een mal maken die van zich zelf hoogglans is of zo gespoten is en als eerste laag transparante gelcoat (dat is dus gelcoat zonder pigment erin gewoon ;)) en dan glimt hij meteen als hij uit de mal komt en is nabewerking niet nodig meer, alleen weegt gelcoat meer als een blanke lak laag, beide zijn wel UV bestendig.

2. Om een kap (een spatbord gaat nog redelijk) uit 1 mat te maken is erg lastig. Althans met de hand, wanneer je vacuum infusie gebruikt niet maar dat is niet aan de orde hier. uit een mat is het haast onmogelijk om alle hoeken te leggen van bijvoorbeeld de mal van een voorkap.

De oplossing hiervoor is om voor je gaat lamineren te meten en te passen en na te denken over hoe je je matten gaat leggen. Het beste natuurlijk zo dat je naden dusdanig legt dat je ze slecht of niet ziet. Als je dan toch in het zicht 2 stukken over elkaar moet leggen kun je het beste de matten zo recht mogelijk afknippen met behulp van afplak tape bijv. als je dit echt goed doet zie je de naad van een metertje afstand al niet meer.

Zelf maak ik me daar niet zo druk om, ik heb liever een kap met meer naden en geen luchtbellen als andersom ;)
 
Goed plan Daniël ;)

Mal van Maarten:
[ir]http://www.polyestershoppen.nl/images/junk/091020081016.jpg[/ir]

Beter gelukt als me eigen voorkap :p
 
@customrunner
gewoon de voledige kap een mal van nemen en dan als alles voledig is uitgehard dan in 2snijden en als ze ervan is weer aan elkaar polysteren ,komt eeen beetje plamuur aan te pas maar zo is volgens mij de enigste manier
 
Back
Top